وزرای کابینه دولت دوازدهم عصر یکشنبه ششم مرداد نود و هشت در جلسه‌ای به ریاست حسن روحانی درباره ارزهای دیجیتال یا ارزهای مجازی(رمز ارز یا ارز رمزی) تصمیم نهایی خود را گرفتند.
بر این اساس استخراج فرآورده‌های پردازشی رمزنگاری شده با رعایت قید و شروطی، قانونی و به عنوان یک فعالیت صنعتی پذیرفته می شود.
دریافت مجوز از وزارت صمت( وزارت صنعت، معدن و تجارت) اولین گام در ثبت قانونی فعالیت استخراج کنندگان رمزارز ها خواهد بود.
دوم آن که استفاده از رمز ارزها صرفا با قبول مسئولیت ریسک از سوی متعاملان باشد ؛ به این معنا که دولت و سیستم بانکی کشور قصد حمایت و ضمانت آن را ندارد.
سوم، بهره‌گیری از ارزهای مجازی در مبادلات داخل کشور مجاز نخواهد بود و در ایران به‌عنوان اعتبار محسوب نمی‌شود.
و چهارمین شرط مربوط به موضوع مالیات است؛ این فعالیت مانند سایر فعالیت‌های صنعتی، مشمول مالیات خواهد بود و شمول معافیت از مالیات، منوط به صدور رمز ارز و بازگرداندن ارز حاصله به چرخه اقتصادی کشور خواهد بود.
اما الزامات دیگری نیز برای استخراج رمزینه ارزها(بارکد ارزی یا ارزهای دیجیتالی) وجود دارد که آن هم مربوط به انرژی مصرفی از جمله برق و گاز است.
مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق می‌گوید: از زبان سخنگوی دولت شنیده‌ام که علاوه بر برق، یارانه(سوبسید) گاز هم برای استخراج ارز مجازی حذف خواهد شد تا استخراج‌کنندگان "بیت کوین" از سوخت یارانه‌ای برای تولید برق استفاده نکنند. با سوخت غیر یارانه‌ای هم کسب و کار این بخش سودآور است هرچند که آنها به‌دنبال رانت سوخت ارزان هستند.
وی در گفت‌و‌گو با خبرنگار روزنامه ایران گفت: محل های خاصی نیز برای استخراج بیت کوین و هر نوع ارز دیجیتالیِ دیگر مشخص خواهد شد تا استخراج‌کنندگان در آنجا فعالیت کنند. به نظر می‌رسد که روز چهارشنبه نهم مرداد نودوهشت پرونده آن بسته و بررسی‌ها تمام شود. البته هنوز این تصمیم تصویب نشده و ابلاغیه‌ای به دست ما نرسیده است و ما همچنان با استخراج‌کنندگان ارز مجازی که از انشعاب غیرمجاز استفاده می کنند برخورد می کنیم. تاکنون بیش از 150 مگاوات کشفیات داشته‌ایم و این روند تا زمان تعیین تکلیف نهایی ادامه خواهد داشت.
او در ادامه توضیح می‌دهد: تعرفه برق مصرفی این صنعت هم هنوز نهایی نشده اما آخرین تصمیم، نرخ صادراتی برق بوده است. تاکنون با گزارشات مردمی، افزایش مصرف برق و سر و صدای ماینرها (دستگاه‌های استخراج بیت کوین) سراغ استخراج‌کنندگان می‌رفتیم اما با اخذ مصوبه، شرایط سخت گیرانه‌تر و نظارت‌ها هم راستا با گزارش‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات خواهد شد.
مصوبه جدید هیات دولت درباره دارندگان ماینر
بر اساس مصوبه جدید هیات دولت که هشت تیرماه 1399 به تصویب رسیده است، دارندگان دستگاه‌های استخراج رمزارز (ماینر) در صورتی که دستگاه‌های خود را در سامانه اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت ثبت کنند و حقوق و عوارض گمرکی آن را بپردازند به عنوان قاچاقچی شناخته نمی‌شوند.
بررسی و تصویب این مصوبه بیش از نه ماه طول کشید: این مصوبه که بعد از قانون استخراج رمزارز به منظور تکمیل آن قانون و اصلاحاتی در آن به هیات دولت ارائه شده بود با این که بارها اعلام شد که از سوی کمیسیون‌های مختلف هیات دولت به تایید رسیده است اما مطرح شدن آن در هیات وزیران و امضای آن روند بسیار طولانی را طی کرد.
از سوی دیگر شرکت توانیر به منظور جلب مشارکت سرمایه‌گذاران در طرح‌های بهینه‌سازی، موظف شد ساز و کار خرید و اختصاص میزان برق صرفه‌جویی شده را برای مصرف نهایی به هر یک از کاربردهای رایج از جمله استخراج رمزارزها فراهم کند. با وجود این مصوبه‌ها فعالان استخراج رمزارز معتقدند قیمت برق باید ارزان‌تر شود و بسیاری از کارشناسان برق نیز بر این باورند که ماینینگ برق بسیار زیادی مصرف می‌کند بنابراین باید تعرفه مصرفی آن گرانتر از مصارف خانگی و صنعتی باشد.
در این میان استفاده از برق خانگی، برق مدارس و مساجد برای استخراج رمزارز نیز موجب شده دولت و شرکت توانیر نسبت به برق مصرفی ماینینگ سخت‌گیری‌هایی اعمال کنند.
هیات دولت در مردادماه سال 1398 با ابلاغ آیین‌نامه فرآیند استخراج فرآورده‌های پردازشی رمزنگاری شده علاوه بر اینکه ماینینگ را مجاز اعلام کرد، استفاده از رمزارز را در مبادلات داخلی ممنوع و ریسک استفاده از آن را بر عهده طرفین معامله آن قرار داد.
کلیه دارندگان دستگاه‌های استخراج رمزارز (ماینر) مکلف شدند حداکثر ظرف مدت یک ماه از زمان اعلام وزارت صمت نسبت به ثبت مشخصات هویتی خود به همراه تعداد و نوع دستگاه‌هایی که در مالکیت آنهاست، در سامانه‌ای که وزارت صنعت، معدن و تجارت تعیین می‌کند، مطابق فرم موجود در این سامانه اقدام کرده و حسب مورد از طریق درگاه پرداخت اینترنتی در نظر گرفته شده در همین سامانه، نسبت به پرداخت کلیه حقوق و عوارض دولتی اقدام کنند.
دولت، وزارت صمت را مکلف کرد ظرف مدت یک ماه از تاریخ عملیاتی شدن سامانه موضوع این مصوبه، فهرست مراکز دارای جواز تاسیس در این صنعت را اعلام کند. دارندگان دستگاه‌ها مکلفند از تاریخ اعلام فهرست مذکور، ظرف مدت یک ماه، تمام دستگاه‌های خود را به مراکز یادشده تحویل دهند یا نسبت به اخذ مجوز فعالیت اقدام کنند.
با اجرایی شدن این بند از مصوبه در اصل استخراج رمزارز به صورت خانگی ممنوع و متوقف می‌شود و احدی نمی‌تواند از این دستگاه‌ها در مراکز تجاری یا خانگی بهره ببرد.
بر این اساس مراکز تحویل‌گیرنده نیز مکلفند رسید تحویل را در سامانه تعیین شده از سوی وزارت صمت بارگذاری کنند. در این مصوبه تاکید شده نگهداری از دستگاه‌ها در مراکز فاقد مجوز، ممنوع است.
گفته می‌شود که تولید هر بیتکوین معادل مصرف برق 24 سال یک مشترک خانگی در تهران است. در حال حاضر قیمت فروش برق یارانه‌ای در ایران از 20 تومان تا 70 تومان برای هر کیلووات ساعت است و میانگین 500 تومان یارانه به برق پرداخت می‌شود. هر بیتکوین 72000 کیلووات ساعت برق مصرف می‌کند.
از بین صدها نوع ارز دیجیتالی، بیت کوین(Bitcoin) معروف ترین و گران ترین ارز دیجیتالی محسوب می شود؛ در زمان تنظیم این خبر، ارزش هر بیت کوین حدود 9800 دلار است.(*)
برخورد با پدیده ارز دیجیتال که کمتر از یک دهه از عمر آن در ایران می‌گذرد، در ماه‌های اخیر شدت گرفته است. البته تقریبا در تمام دنیا این اتفاق افتاده است. برخی از کشورها شروط خود برای فعالیت رمزینه ارزها را اعلام کرده‌اند و برخی هم در حال کار روی این موضوع هستند.
کشورهایی مانند چین، گرجستان و آمریکا که پیشتازان تولید بیت کوین بوده‌اند، حتی در مبادلات خارجی نیز از این ارز استفاده می کنند و ارز دیجیتال را وارد فرآیند تجارت کرده‌اند. روسیه و ترکیه هم در حال بررسی و نهایی‌سازی هستند. اما تمام این کشورها یک تفاوت عمده با ایران دارند که تصمیم‌گیری را برای آنها آسان کرده بود: موضوع انرژی...
آن هم انرژی یارانه‌ای نظیر برق و گاز که در این کشورها وجود ندارد و حتی قیمت فروش آن بالاتر از قیمت تمام شده است.
در ایران قیمت هر کیلووات برق کشاورزی بین 300 تا 524 ریال است و برق صنعتی هم به ازای هر کیلو وات حدود 400 تا 825 ریال محاسبه می شود. برق مدارس و مکان های عمومی هم با توجه به یارانه های(سوبسید) دولتی تقریبا مجانی است؛ به همین دلیل است که بعد از رونق کار بخش خصوصی، ورود با واسطه ی استخراج کنندگان سایر کشورها مانند چین، روسیه، آلمان، استرالیا و ... هم به ایران آغاز شد.
هزینه های برق بخش قابل توجهی از هزینه های عملیاتی مراکز استخراج ارزهای دیجیتال (عملیات ماینینگ) را تشکیل می دهد؛ به همین دلیل استخراج کنندگان ارزهای دیجیتال تلاش می کنند هزینه های عملیاتی را تا حد امکان کاهش دهند و حاشیه ی سود آن را با استفاده از منابع ارزان قیمت برق به حداکثر برسانند.
یکی از راه هایی که می توان برق مصرفی این تکنولوژی را تامین کرد تا هزینه آن برای کاربران آن مقرون به صرفه تر باشد، استفاده از منابع طبیعی است. ایران دارای منابع طبیعی بسیار زیادی است که می توان با استفاده از آن، انرژی تولید برق ماینینگ کردن را به راحتی تولید کرد؛ گاز از منابع ارزان قیمت و فراوان موجود در ایران است. یکی از این روش ها می تواند استفاده گسترده از موتورهای گازسوز chp (مولدهای گازی مقیاس کوچک) باشد. استفاده از این نوع نیروگاه های تولید پراکنده، روش بسیار خوبی برای تولید برق ارزهای دیجیتال و بیت کوین است.
می توان گفت تصویب قانون استخراج ارزهای رمز نگاری شده یکی از اقدامات مثبت دولت محسوب می شود؛ چرا که معمولا کشور ما با مواجهه با عوامل جدید بسیار کند عمل می کند و این بار تقریبا به موقع وارد این عرصه شده است. دولت با تصویب این قانون باعث می شود بخشی از جوانان به شکل قانونی وارد این عرصه شده و برای خود تولید درآمد کنند. شاید یکی دیگر از مزایای این قانون دور زدن تحریم ها به واسطه بیت کوین باشد. ایران به دلیل تحریم های ایالات متحده نمی تواند با اغلب کشورها داد و ستد انجام دهد؛ به نظر می رسد ایران با استخراج بیت کوین بتواند بخشی از این محدودیت ها را برطرف نماید.
(*) برای کسانی که از ماهیت بیت کوین، ساز و کار استخراج و هزینه بر بودن مراحل آن اطلاعی ندارند، خواندن این قسمت خالی از لطف نیست.
اسکناس یا سکه بیت کوین وجود خارجی ندارد و بیت کوین یک روش پرداخت دیجیتال است که بر مبنای رمز نگاری و با شبکه ای از کامپیوترها ممکن می شود. بیت کوین ارزی نیست که بانک مرکزی داشته باشد و نقل و انتقال ها با تایید در شبکه ممکن می شود.
اعضای این شبکه می توانند با حل مسائل ریاضی، بیت کوین های جدید استخراج کنند. هر بیت کوین زنجیره ای دیجیتال از سوابق تراکنش دارد(blockchain- بلاک چین) که به صورت توزیع شده روی شبکه، ذخیره سازی و به روز رسانی می شود. زنجیره بیت کوین ظرفیت اضافه شدن یک مگابایت اطلاعات در هر 10 دقیقه را دارد.
برای تولید یک واحد بیت کوین مقادیر مختلفی از میزان مصرف برق وجود دارد. این مصرف بستگی به عوامل محیطی دارد، چرا که دستگاه های استخراج بیت کوین یا همان ماینر ها در هنگام فعالیت به شدت داغ می شوند و پس از مدت زمان بسیار کوتاهی از کار می افتند.
استخراج کنندگان بیت کوین معمولا کشورهای سردسیر را برای این کار انتخاب می کنند تا از سرمای هوا استفاده کنند و برای خنک نگهداشتن دستگاه ها، هزینه ی کمتری مصرف کنند.
محققان یکی از شرکت های بهینه سازی مصرف انرژی اروپا به نام الیت فیکستروس با مقایسه اقلیم و قیمت برق در کشورهای مختلف دنیا هزینه تقریبی تولید بیت کوین در آنها را اعلام کرده است: ونزوئلا با قیمتی معادل 531 دلار به عنوان ارزان ترین کشور تولید کننده بیت کوین معرفی شد. استخراج یک واحد بیت کوین در کشور ازبکستان و در یخبندان ارتفاعات این کشور در حدود 1788 دلار هزینه در پی دارد. همین کار در اوکراین با هزینه ای معادل 1852 دلار انجام می شود. بلاروس و قزاقستان و روستاهای دورافتاده ی شمال سیبری مقاصد بعدی تولیدکنندگان بیتکوین هستند.
با نگاه کوتاهی به اسامی این کشورها متوجه می شویم که بخش بسیار زیادی از هزینه های تولید بیتکوین مربوط به خنک سازی دستگاه های ماینینگ است و اگر برق ونزوئلا این قدر ارزان نبود هزینه نهایی تولید بیت کوین، سر به فلک می کشید.
هزینه استخراج یک واحد بیت کوین در ایران با توجه به قیمت واقعی برق مصرفی شهروندان 3200 دلار برآورد شده است.
قیمت لحظه ای ارزهای دیجیتال را از اینجا می توانید مشاهده فرمایید.
تاریخ ایجاد: چهارشنبه, 09 مرداد 1398
آخرین ویرایش: 14 تیر 1399
Saturday, July 4, 2020
برداشت آزاد از برخی مطالب منتشر شده در: رونامه شرق، روزنامه جهان صنعت، روزنامه ایران، روزنامه سازندگی و روزنامه دنیای اقتصاد
